Search This Blog

Monday, January 21, 2013

Maanso Baroor Diiq Jaamac Maxamuud Xayd. Abwaan Xasan-Ganey


Marxuun Jaamac Maxamuud Xayd

Maanso uu magaceedu yahay CAWIL, oo uu Abwaan Xasan Xaaji Cabdillaahi (Xasan-Ganey), u tiriyay guddoomiyihii Baanka Dhexe ee Djibouti Marxuum Jaamac Maxamuud Xayd, oo toddobaadkii hore ku geeriyooday Magaalada Nayrobi ee dalka Kenya, isla markaasina aas qaran loogu sameeyay wadanka Djibouti.

Abwaanku wuxuu uga duceeyay  goor casar ah intii aanu geeriyoon Jaamac maxamuud Xayd, masaajid ku yaala magaalada Hargeysa, kaas oo ku sheegi doono beyd ka mida maansadiisan, waxaanu sidoo kale maansadan ku soo bandhigayaa doorkii deeqsinimo ee Marxuumka iyo weliba odaytinimadiisii, waxaanu Abwaan Xasan Ganey maansadiisan ku soo halqabsanayaa Axmed Cismaan Geele. Alle haw naxariistee Marxuum Jaamac Maxamuud Xayd, ka sokow dalkiisa Djibouti waxa sidoo kale geeridiisa si weyn looga dareemay wadanka Somaliland iyo wadamada Geeska Afrika. Abwaan Xasan, maansadiisan oo uu shalay Geeska Afrika soo gaadhsiiyay wuxuu  ku yidhi sidan:

Abwaan Xasan X. Cabdilahi (Xasan Ganay)

Cabdiyoow warkaagii
Cawayskii i-siisaa
Caqligayga rogayoo,
habeenkoo caraaboo
Intii badani carartoo,
cabaar yari ka hadhaybaan,
caskii waaga ka hortow
Bahalaha ciyaayiyo
Ciidan gaadha mooyee
Caam-ahaan dadku hurdaan
Cidiyaha fadhmooyee
Cashadii la dhigay-iyo
Anoon caanihii dayn
Caloolyow la kacayoo
Waanse camal wareeraye
Cartankiyo galgalashada
Gogashaan camaaluqay
Ku car-gaagtankeedii
Naxdin Caynka furatiyo
Warwarka I cileeyaa
Hilbahayga cunayoo
Cimrigayga qaar baa
Ka baxaayay cagahoo
Naftuun baan cadibayee
Caday Gees kamaan jabin

Cishaday ka idishee
Calafkeedu  joogsado
cid kastoo aad jeceshahay
wadka lagama celin karo

Axmed ina-cismaanow
Cududaan ku dhaatiyo
Intiina caawa nooleey
Cimrigiin ha raagee
Siqigii caraabee
Jimcii ciida hoos maray
Nin cibaado badanoo
Rabi caabuduu ahaa
Nin cadaalad taliyoo
Caadaystaybuu ahaa
Carab dalab le’e iyo been
Nin ka caagan-buu ahaa
Runta wiil cadeeyo
Ka cabsoonin-buu ahaa
Nimaan curuf xumaynoo
Camal suuban-buu ahaa
Marka ay nin celis tahay
Nin cad-goosta-buu ahaa
Cilmigii dhaqaalaha
Weelka u culaayee
Curinaayey-buu ahaa
Xilkuu qaranku u calmaday
Hanad caabiyuu ahaa
Cuqaasha iyo waxgaradkana
Nin ciseeya-buu ahaa
Caydhiyo agoontiyo
Maatida cadilan-iyo
Caamiyaha indhahaliyo
Inta cudur la jiiftiyo
Intii caafimaad qaba
Culima iyo caamaba’a
Sikhi caawiyuu ahaa
Ceelkii danyarihiyo
Mahwi laga cabuu ahaa
Intaas oo caqiibo ah
Jaamacii ku caan baxay
Casiiskii lahaa qaad
Qadarkaana caaynka ah
Ma cidbaa wax lalahayd
Calwisoow waxba ha tarin
Ma calaacalbaa jira

Axmed ina-cismaanow
Gurigii cusbaayee
Camirnaa dhamaane
Bada cidhifka kaga yiil
Caawana madawga ah
Dadkaa geeri culusiyo
Masiibadu ku ciirtee
Cunadii ka soomee
Kolaytahay candhuuftii
Cunahooda wax u marin
Intay cadhadu haysiyo
Cadaawaha farxaayee
Ku cawaysanaayee
Caleemaha lulaayee
Ciyaaraana way dhiman

Waase xaajoo curatoo
Dadka caado u ahayn
Waase camalka shaydaan
Cajabtaana la hayaa

Mid cishooyin joogtiyo
Ceeyoon mid hooyataba
Cabdo-waliba way socon
Marbaa cawda loo goyn
Kaga ciilaw-taa

Axmed ina-cismaanow
Markay taladu calowdee
Gasho meel cidhiidhiya
Cida aan ku baqaniyo
Ciirsigaynu leenahay
Cadiimkeena weeyee
Cuskadoo ilaahay
Casiis aan u barinee
Inta aan calmanayaay
Calacalaha ila dhiga

Cishadii arbacadee
Maskidkii cirooliyo
Caruurtiyo haweenkiyo
Casriga iyo barbaarta ah
Cilmi daalibka ahiyo
Culimadu ka buuxdee
Casarkii istaagow
Calaacalaha ila dhiga

Inta gabayga curisiyo
Bahda caafimaadkiyo
Inta Wali carceertee
Karaamada ku caaniyo
Dhamaan caabudiintaay
Malaa’igta culusee
Danbi lagu cadaabiyo
Aan ceeb samayneey
Calaacalaha ila dhiga

Codka waxa ugu baridaan
Sikhigii caraabee
Jimcii ciida hoos maray
Allow iil cidhiidh-yiyo
Ciqaab iyo dhib mudatiyo
Cadaabaha ka nabad gali
Allow ciida hoosana
Waasici calooshoo
Coloodhada u weynee
Allow nuur cadaaniyo
Cadar iyo udgooniyo
Ku casuun fardawsoo
Caf adoonkii naga tagay
Codka waxa ugu baridaan
Shukri iyo caruurtiyo
Intii Ay calaashiyo
La wadaagtay caanee
Maxamuud cadkiisiyo
Curuqdiisa laga jaray
Cayliyada hoosiyo
Cashiiryo tol iyo xiddid
Caam ahaan dadweynaha
Gaar ahaan colkeeniyo
Cutubkuu ka mid ahaa
Cawil khayrle Eebow
Noogu celi halkiisii

Codka waxa ugu baridaan
Cindalaahi kaligaa
Cabashada ku maqanee
Carshigaaga taaliyo
Codsiga iyo waraaqaha
Boostaada ka camiran
Cadiimow hanagu qadin
Baryadana ha soo celin
Qalin caaro khayr badan
Ku saxeex casiisow

Sunday, January 20, 2013

Somaliland: University Students Raise Concern over Poor Sanitation

Saturday, 19 January 2013
Honouring outgoing Mayor Eng Jiir - 2nd leftHonouring outgoing Mayor Eng Jiir - 2nd leftBy: Yusuf M Hasan
HARGEISA (Somalilandsun) – The haphazard disposal of used plastic containers is set on afflicting citizen's health profoundly.

This concern has been pointed out by students from the Faculty of Environment at the College of science in Hargeisa University during a presentation they made on the essentials of Waste recycling.

The students who are preparing to become the first alumni of the Faculty of Environment decried the deteriorating sanitation especially within major towns of the country which is as a result of poor and haphazard garbage collection.

During the presentation attended by various officials and Environmental specialists the students displayed recycling machines that they say could reverse the current trend that sees plastic bags and containers adorning the towns.

While decrying the lacklustre garbage collection by local councils the country's future environmentalists urge local and central authorities to embark on proper strategies geared towards 100% garbage collection and disposal as well as institute legislation geared towards mandatory punishment for haphazard disposal of the used plastic containers.

According to student Mohamed Abdala Hussein who led the team that designed the recycling proposal the first priority by the authorities should be the allocation of specific and conducive dump sites for garbage disposal followed by training of sanitation employees at each council, deterrence legislation, acquisition of modern equipment, public sanitation awareness campaigns and finally relevant deterrent legislation in that order.

Said he, "Considering the improved tax collection coupled with political determination and commitment to community health nationwide the prevalent poor sanitation engulfing citizens is reversible"

While stressing on the fact that proper disposal of not only all sorts of garbage and subsequent recycling will improve the country's health Master M A Husein also informed that this strategy could also contribute to the creation of hundreds of much needed jobs both skilled and unskilled.

Adding his voice to the student's concern Environmentalist Ahmed Ibrahim Awale informed that the multi-coloured plastic containers strewn all over each and every trading centre regardless of size has extended to destroying marine life in far off waters of Somaliland.

He recounted his shock on seeing millions of plastic bags and likewise liquid containers blocking the free flow of waters during a recent visit to a seaside town, said he, "During the rainy seasons The millions of used and uncollected plastic bags scattered in the towns are carried to the ocean where they pollute the waters and cause harm to marine life"

While adding his support to the students cravings for environmental protection Mr Awale urged the authorities to act now rather than later thus save not only thousands of dollars spent on preventable and avoidable ailments but leave behind a legacy of their tenure.

The dean of the Faculty of Environment Prof Ahmed Mohamed Adaad who Briefed participants on the history and achievements garnered by the newly created Faculty at University of Hargeisa's College of Sciences asked the City municipality to assist the university with the acquisition of much needed meteorological equipment.

Said the Prof, "If availed weather forecasting tools the Hargeisa University would produce skilled meteorologists thus greatly help alleviate hardships encountered not only from the frequent unannounced and prolonged droughts but reduce destruction on life and property meted upon citizens by flooding induced by heavy rains"

The mayor of the Hargeisa city Municipality Eng Yusuf Warsame Saeed who thanked the students for their insightful recommendations on Waste management promised to incorporate the designs into strategies being put in place by the new council as pertains to ensuring a 100% garbage free thus sanitary conducive city.

Bring the meet to conclusion was the minister of Environment Hon Mohamed Saeed Ga'ame who revealed that the students presentation was the best and most useful if adapted that he has seen since he became a member of the Somaliland government's council of Ministers.

It now remains to be seen as per the action taken by relevant authorities as per the student's viable proposal for garbage free towns considering that our towns are synonymous with multi-coloured plastic bags hanging from window panes, door frames, and every shrub not to mention that they also fill many potholes in our roads.

Somaliland Story!!!!!!!!!!!

It's not often that our grantees feature on national TV, but that's what happened at the official opening ceremony of RLabs Somaliland in Borama. Last year, we awarded RLabs a grant of £11,100 towards the cost of establishing a tech hub in the de facto independent state of Somaliland.

When the grant was awarded, RLabs Somaliland was little more than an idea aimed at encouraging entrepreneurship, tackling unemployment and promoting tech skills.

Since then, RLabs Somaliland have made impressive progress. Not only have they sourced the software and hardware necessary for the running of the lab, they have also found a suitable and accessible space in the city of Borama. Most excitingly, however, the lab now has a manager and two trainers to ensure that they can actually deliver the training courses that are so desperately needed by Somaliland's youth. Although the centre has only been open for a few weeks now, it's already proving popular and the team hope to be able to offer more services in the coming weeks.

Despite the progress that the Somaliland team have made, it hasn't all been plain sailing. Negotiating ways around astronomical electricity bills, expensive commercial software licences and finding an appropriate site for the lab were just some of the difficulties that the team faced. Fortunately, however, when it comes to talent, Somaliland seems to have it in bucketloads. 100 people with IT or management degrees applied to work at the lab – there's clearly no shortage of talent in Somaliland and we're hopeful that RLabs will be able to open up and develop some of the entrpreneurial spirit there.

http://indigotrust.wordpress.com

Sawir Gacmeedka Maanta iyo Farshaxanis tahay MAAX ARTS


Yuusuf Cabdi Gaboobe oo soo calyo- ceshadey dacaayado gaboobay oo barako beelay.

By: Hamud Duale

“Waaryaa Ina dan sheegow, shalay kii Xamar tegay, ka maanta tegay iyo ka tegi doona ee aad Boobe ku tilmaantay, sedexdaa midkee daran, eed daafacaysaa?”
 
Yuusuf Cabdi Gaboobe

Daacaayadaha rakhiiska ah haddii aad is-barbar dhigto laftoodu kala door roon oo mid waliba, waxay leedahay xilligeegda iyo waafigeeda. Haddii aad mid baali ah oo waqtigeedii dhacayba soo calyo-ceshato waa lagula yaabi, diirrimaadna ma yeelaynayso.  Bal kuwan u fiirso uu maanta soo calyo-ceshaday Wargeyska weyn ee HAATUF iyo Ina Gaboobe.

Sagaashanaadkii, xilligii Cabdiraxman Axmed Cali hoggaamiyaha ka ahaa Somaliland, dacaadyadaha rakhiiska ah, waxaa lagu soo koobay: “Waa laga danbeeyaa” iyo “Somali weyn buu doonayaa”.

Daacaayad darajo sare ah, waayo xilligaa meel mar ayay ahayd. Ilaa ay hooyo Somaliland ahi ka jawaabtey oo tidhi: “Maxaa ka danbeeya, dee hadhkiisa oo keliya ayaa ka danbeeya e’ ”.

Xilligii Maxamed Xaaji Ibrahim Cigaal-na  dacaayadaha rakhiiska waxaa lagu soo koobay in M/weynaha  iyo  wixii la shaqeeyaaba ay doonayaan darajo sare oo han-weyniyi ku jirto.  Waxaa la odhan jirey wuxuu doonayaa in uu noqdo M/weynaha Somali-weyn oo dhan. Iyada oo aan wax daliil ah iyo dillo midna loo hayn. Taana wadkaan cidna deyneynba oo ka ajiibey, oo waa tii  mawd ka adeegey.

Dawladdii Riyaalana iyo xisbiyadii qaranka ee xilligaa jiray, dacaayadaha rakhiiska ah waxaa ka mid ahaa Riyaale wuu hagranayaa dalkan in la ictiraafo. Bahalku daaqada ayuu iska saran yahay, wax soo dhufta ayuun buu u  baahan yahay.

Taana waxaa bi’iyay kuwii sidaa ku doodi jiray markii xilkii loo dhiibay, Riyaalana cod lagu diray ee bahalkii la lahaa daaqadduu saaraan yahay, shaan-shaan ka dhacay, shalanboodna lala tagey, ee la yidhi shib dheh shar iyo khayr.

Labada dacaadyadood ee hore waxay muujinayaan in qofka reer waqooyiga ah ee xuduudda ka gudbaa xilliyadaa, qaali ka ahaa koonfurta, Somalilandna ka ahaa denbiile xadhig maleegaaya. Ta sedexaad waxay ku soo ururtay in maanta arrintu tahay biyo yaa shuban oo taladii noqotay hebel safiir buu doonaya, xiitaa wasiir buu doonayaa lama laha. Waa daacaayad gabawdey oo Ina Gaboobe soo calyo-ceshanayo.

Waxaa taa daliil u ah maqaalkii, isaga oo aan mudnayn, lagu daabacay bogga hore ee wargeyska Haatuf ee nuxurkiisu ahaa in Boobe uu doonayo safiir oo ay M/weynaha Somaliya iyo wasiirkiisa arrimaha dibada ay aqoon dheeraad ah isku leeyihiin.

Taxanaha waxba kama odhan, kumuu faaloon, mana faaqidin, Boobe iyo damacyadiisa ayuu mala-awaalayaa, waayo wax daliil ah muu sheegin, marka laga reebo ila-wareedyo dalqada wax ka arka oo M/weynha Somaliya iyo wasiirkiisa arrimaha dibebada ka ag dhaw oo aanu magacaabin. Wuxuu illoobay in dunidu maanta isku wada dalooshan tahay oo cidna marti looga ahayn warka.

Waa dacaayad rakhiis oo muddoo dheer la soo adeegsanayey oo Barako beeshay. Waa baali. Markaa wargeyska  maanta adeegsanaysaa eyni u kordhay mooyee aqli uma siyaadin.  Waxaan leeyahay dacaayadaa rakhiiska ah, aniga oo cuskanayaa murti sannadeedkii, iyo hadalladii dhaxal-galka ahaa ee ka soo maaxday masgaxda baaluqday ee Mudane Axmed Maxamed Siilaanyo, M/weynaha JSL : “uf , uf, uf , cankag, cankag iyo cankaga,  weedhadu waa  cuuc iyo caac”.

Anigu Taxanaha Cabdiraxman Yusuf Ducaale ee uu ka diday Wargeyska Haatuf, warbaahinta kalana ku indho kuulato,  balaayo kuma arag, kamana filayo

Ilaa hadda, Faa’iidooyinka taxanaha Boobe waxaa ka mid ah, beelaha qaarkood ayaa ka raystay  warbaahinta  qaarkood oo si toos ah u maagi jiray, aflagaaddeyn jiray, gaar ahaan beesha M/weynuhu ka soo jeedo iyo wasiirradeeda.  Warbaahintii aflagaaddooyinkaa ku qadhaaban jirtay, war-beeleedyada daajin jirtay, alleyleh Boobe wuu ka ciideeyey oo dib looguma arag baalasha wargesyada.

Waxaan hadalkii ku soo gunaanadayaa waaryaa inna dantii sheeg, dadku maahaa kii shalay waxkastood duddubisaan, duuduub ku liqi jiray, doorkan waxay hubsanayaan, dirxi in uu ku hoos jiro dacayadaha rakhiiska ah een looba awr deyin iyo ila-wareeyada  aan sal, raad iyo magactoona lahayn, ee lagu andacoodo iyagaan ka soo xigtay.

Sir culus, qarsoodi iyo war-daddabo sanduuq dunidu way ka gudubtay. Waxaan dillo iyo daliil loo hayn waqti laguma daayaco. Warku waa  Daahir yaa shamis, waana elektiroonik.

Waryaa ina dan sheegow, dillaal iyo mallaalow, ma adigaa dib u celin kara dadkan soo  baraarugey, murti dhaadhiyada, qallimaanta fiiq-fiiqan.